گرتنەبەرى ڕێ و شوێنى ئەمنى لەلایەن حکوتەوە ئەبێتە هۆکارێک بۆ کەمکردنەوەى مەترسى لەسەر گیانى خەڵکى کوردستان، هەربۆیە دەبێت هەرچى زووە عەرەبەکان لەناو شارەکان دەربکرێن و کەمپیان بۆ دروست بکرێت، چونکە بوونەتە هۆکارێک بۆ دەرکردنى کرێ نشینان لەنێو ماڵەکانیان، لەڕاستیدا کرێى خانوو بەشێوەیەک لە لایەن ئەم عەرەبانەوە بەرز کراوەتەوە کە لەتواناى خەڵکى شارەکاندا نیە ئەو بڕە پارەیە بدەن، هەر بۆیە خاوەن خانووەکان بەشێوەیەکى وا کرێیان بەرزکردۆتەوە کە کرێ نشینان ناچار بەدەرکردن دەکەن لە پێناو تەماعى خۆیان، من پرسیارێک ئاراستەى حکومەت و پارلەمان دەکەم "ئایا کرێ نشینان چى بکەن، ئایا تا کەى ڕێگە بەو کەسانە دەدەن خاک و نیشتمان بفرۆشن لە پێناو پارەدا؟" هەر لێرەوە داوا لەخەڵکى کوردستان دەکەم تکایە لەپێناو بەرژەوەندى خۆتان و بڕێک پارە خاک و نیشتمان بە دوژمن مەفرۆشن چونکە عەرەب هەرگیز باکى بەکورد نەبووە، گەر بۆى بکرێت ئاسەوارى کورد لەناو دەبات، هەربۆیە لەپێناو بەرژەوندى خۆتان کوردەکان لە موڵکەکانتان دەرمەکەن، لەکۆتایی قسەکانمدا ئەوە بە حکومەت دەڵێم تکایە ئاگاتان لەو دەستەواژە مەترسیدارە بێت کە خاوەن موڵکەکان بە کرێ نشینەکانیان دەڵێن "زیادى بکە یان چۆڵى بکە".
ئەو شارەى کە هەموومان لە پێناویدا تێدەکۆشین بۆ بەدەستهێنان و گەڕانەوەى بۆ سەر هەرێمى کوردستان ، وەک دیارە کەرکوک تا ئێستا ململانێیەکى زۆرى لەسەرە ، کە بۆتە ناوچەیەکى جآ ململانآ لە نیوان حزبە سیاسیەکانى عێراق جگە لەوەش ووڵاتانى سنورى عێراق لەسەر وەچنگ کەوتنى ئەو شارە شەڕى لەسەر دەکەن ، ئەوەتا ئێستا عەرەبە شۆڤێنیەکان هەستاونەتەوە و هێزێکى زۆریان پێکهێناوە بۆ دەستبەسەراگرتنى کەرکوک وە لە هەوڵدان بۆ نەگەڕانەوەى بۆ سەر کوردستان و جێبەجآ نەکردنى ماددەى 140 کە بۆ قەرەبووى هاووڵاتیان لە دەستورى عێراقیدا ئاماژەى پێکراوە و دەبێت ئەم ماددەیە لە پێناو قەرەبوکردنەوەى هاووڵاتیانى کوردستان بەتایبەت کەرکوک ، وە دیاریکردنى سنورى هەرێمى کوردستان لەسەر نەخشە وە گەڕانەوەى ناوچە دابڕاوەکان و ناوچە جآ ناکۆکى لەسەرەکان بۆسەر هەرێمى کوردستان و دەستەبەرکردنى مافەکانى کورد و قەرەبوکردنەوەى زیانەکانیان و دەستەبەرکردنى یەکسانى و دادپەروەرى و عەدالەتى کۆمەڵایەتى و گەڕانەوەى ئاشتى و ئاسایش بۆ میللەتى کورد و فەراهەمکردنى زەمینەیەکى لەبار بۆ کورد لەسەرجەم ناوچەکانى کوردستان ، ئێستا عەرەبە شۆڤێنیەکان لەهەوڵدان بۆ جێبەجآ نەکردنى سەرجەم ئەو بڕگانەى کە لە ماددەى 140دا هاتووە ، چونکە هەموو ئەمانە لە دژى پلانەکانى ئەوانە و سەرجەم ئەو پلانانەى بۆ کوردیان داڕشتوە لە ناوچەکانى خوارووى عێراق بۆچەڵ دەبنەوە ، دیارە ئێستا پلانەکان دژ بە میللەتى کورد لەم ساتەوەختەدا لە پێناو مەرامە سیاسیەکانیان سەرى هەڵداوە لەکاتێکدا عێراق بەگشتى بۆتە مەیدانى خۆپیشاندانى گەلى عێراق ، لە ئێستادا عەرەبە شۆڤێنیەکان ئەم ساتە وەختەیان کردۆتە هەلێکى گونجاو بۆ ، وە ئەم هەلەشیان بۆ خۆیان قۆستۆتەوە بۆ جێبەجێکردنى مەرامە سیاسیەکانیان دژ بە میللەتى کورد ئەنجامى بدەن ، پاشماوەکانى ڕژێمى بەعس لە حەویجە و جەلەولا و موسڵ و سەرجەم ناوچە دابڕاوەکانى کوردستان سەریان هەڵداوە و دەیانەوێت دەست بەسەر پارێزگاى کەرکوکدا بگرن ، تا کورد لەو شارەدا وەدەربهێنن ، کە ئەمەش زەنگێکى مەترسیدارە بۆ سەر میللەتەکەمان ، پێویستە حکومەتى هەرێمى کوردستان و میللەتى کورد خۆپیشاندان بکەن بۆ وەدەستهێنانى ئەو شارەى کە بە قودسى کوردستان ناونراوە ، لەم کاتەدا کورد لەبەردەم چارەنوسێکى نادیاردایە بۆیە دەبێت هەڵوێستمان هەبێ بەرامبەر هەر پلانێک کە لە دژى کورد نەخشەى بۆ دەکێشرێت لەلایەن ڕژێمى لە ناوچوى بەعسى شۆڤێنى ڕوخاوەوە کە ئێستا وردە وردە خەریکن لە ناوچەکانى عێراقدا سەر دەردێنن دژ بە میللەتى کورد دەجەنگن و هەوڵدەدەن بۆ لەناوبردنى میللەتەکەمان و وەدەرهێنانى کورد لەو شارەدا ، کەرکوک موڵکى کوردە دەبێت لە پێناویدا خەبات و تێکۆشان بکەین ، پێویستى بە میکانیزمێکى زۆر بەهێز هەیە تا هەوڵبدرێت بۆ گەڕانەوەى کەرکوک بۆ باوەشى کوردستان ، کەرکوک خەریکە دەبێتە گۆماوى خوێناوى برا کوردەکانمان لەو شارەدا ، پێویستە هەموو چین و توێژەکانى کۆمەڵگە و نوسەران و ئەدەبیان فشار بخەنە سەر حکومەتى عێراقى تا ناوچە دابڕاوەکانى کوردستان بگەڕێنرێتەوە سەر هەرێمى کوردستان ، بۆیە پێویستە شەقامى کوردى هەڵوێستیان هەبێت بەرامبەر ئەو کارانەى لەلایەن شۆڤێنیەکانەوە لە دژمان ئەنجام دەدرێت وە شەپۆلەکانى خۆپیشاندان دژ بە شۆڤێنیەکان بکەن لە پێناو وەدەستهێنانى ناوچە جآ ناکۆکی لەسەرەکانى کوردستان کە ئێستا خەریکە لە لایەن دوژمنانى کوردەوە دەستى بەسەردا دەگیرێت ، ئێستا ئێمە لە ساتە وەختێکى زۆر ناسک و هەستیارداین ، دەبێت ئێمە وەکو میللەتى کورد ئینتمامان هەبێت بۆ خاک و نیشتمان و ووڵاتەکەمان ، میللەتى کورد بە هۆى خۆپیشاندان لە دژى دەسەڵاتى کوردى لە برى ئەوە دەبێت ئەو شارە لەیاد نەکەین خەبات و خۆپیشاندان بکەین لە پێناویدا ، چونکە کوردستان لە دۆخێکى هەستیاردایە ، بۆیە دزژمنانمان ئەم هەلەیان بۆ ڕەخساوە تا مەرامە سیاسیەکانیان تێیدا بە ئەنجام بگەیەنن ، ئەوەتا ئێستا لە لایەن دوژمنانى میللەتى کورد بە ڕۆژى ڕووناک لە دژمان بە پلانە گڵاوەکانیان لەدژمان ئەوەستن و زەبرى توندمان لێ ئەوەشێنن ، لەبەرئەوەى ئێستا بۆ ئەوان کاتێکى گونجاوە ، چونکە وەزعى کوردستان و عێراقیان بۆ خۆیان قۆستۆتەوە تا پلانەکانیان لە دژى میللەتەکەمان بگێڕن ، تا ئامانجەکانیان بۆ خۆیان لە پێناو بەرژەوەندى و مەرامە گڵاوەکانیان بە ئەنجام بگەیەنن ، بەردەوام دوژمنانمان لە هەوڵى داڕشتنى پلانن بۆ لەناوبردن و کەمکردنەوەى دەسەڵاتى کوردى لە کەرکوکدا تا میللەتى کورد زاڵ نەبێت بەسەر ئەو شارەدا لەگەڵ ئەوەى کە کەرکوک شارێکى کوردیە مافى کورد لەو شارەدا دەبێت فەراهەم بکرێت ، چونکە کورد لەو شارەدا زۆرینەیە ، وە پێویستە لەسەرحکومەتى عێراقى و دەبێت ئەوەى لەبەرچاوبێت کە کورد زۆرینەیە لەو شارەدا وە دەبێت مافەکانیان جێبەجآ بکرێت گرنگیەکى زیاتر بدرێت بە مادەى 140 و سەرجەم بەندەکانى ئەو مادەیە کە مافێکى ڕەواى کوردى کەرکوک و ناوچە دابڕاوەکانى کوردستان وە کار بکرێت بۆجآ بەجێکردنى ئەو ماددەیە ، ئێستا عەرەبە شۆڤێنیەکان لە هەوڵدان بۆ جآ بەجآ نەکردنى ماددەى 140 و لە هەوڵدان بۆ نەگەڕانەوەى ناوچە دابڕاوەکانى بۆ سەر کوردستان ، کورد لەم کاتەدا سەرقاڵە بە داواکردنى هەڵوەشانەوەى حکومەتى کوردى ئاگایان لەو گرفتانە نیە کە لەلایەن دوژمنانمانەوە لە کەرکوک پلانمان لە دژ ئەگێڕدرێت بۆ لەدەستکردنەوەى ئەو شارەى کە چەندین ساڵە میللەتەکەمان لە پێناویدا شەهیدى داوە و خوێنى ڕشتووە ، گەنجانى ئەم ووڵاتە با هەوڵبدەن بۆ وەدەستهێنانى کەرکوک ، چونکە ئەو شارە سەرمایەیەکى گرنگە بۆ کورد ، پێویتە چینى گەنجان و ڕۆشنبیران و لاوانى کورد هەڵوێستان هەبێت لەسەر ئەو پلانانەى کە دەکرێت لەدژى کورد و داگیرکردنى کەرکوک ، پێویستە هاووڵاتى و دەسەڵات و شەقام بەرامبەر بەو پلانانەى شۆڤێنیەکان لەدژمان دەیگێڕن هەڵوێستیان هەبێت و کەرکوک و سەرجەم ناوچە دابڕاوەکان بگەڕێنینەوە سەر هەرێمى کوردستان .
وازى لە ڕێژەى کورسیەکانیاندایە ، (عەمار حەکیم ) لە (ئیئتلافى نیشتمانى عێراق ) ، بە ڕاشکاوانە هەڵوێستى خۆى بە ڕەتکردنەوە لە مەڕ کاندیدکردنەوەى (مالکى ) بۆ دووبارە گرتنە دەستى پۆستى سەرۆک وەزیرانى عێراق ڕاگەیاندووە ، بەو واتایەى کۆنترۆڵکردنى دەسەڵات دێت بۆ ماوەى چوار ساڵى دیکە لەسەر حیساب و کەمکردنەوەى دەورى ئیئتلافى نیشتمانى دەبێت ، هەروەها (سەدر)یش ، لە چەند جارێک دژ بە کاندیدکردنەوەى (ورى مالکى ) هەڵوێستى خۆى ڕاگەیاندووە ، لەگەڵ ئەوەشدا ئێران دژ بە بەهێزى حکومەتى عێراقە ، بەرپرسێکى باڵاى ئەمەریکا لە ڕاگەیاندنێکیدا ئەوەى وتووە کە ئێران لە ڕێگەى هەواڵگرى دیبلۆماسی گەورەوە کار بۆ ئەوە دەکات ئامانجەکانى ل عێراق بهێنێتە دى و ئێستاش کار بۆ ئەوە دەکات حکومەتى عێراقى لاوازبێت و هەر بە بێ هێزى بمێنێتەوە ، بەمەبەستی یەک خستنى کارەکانیان و پێکهێنانى حکومەتى نوآ تا ئێستا چەندین کۆبونەوە لە نێوان ئیئتلافى دەوڵەتى یاسا و ئیئتلافى ئەلعێراقى ، ئەنجامدراوە ، بەڵام تاکو ئێستا بەمەبەست نەگەیشتون ، ئایا کام لەم دوو لیستە براوەیە حکومەتى نوێى عێراق پێکدەهێنن کە ئەمە زۆر گرنگە بۆ ووڵاتى عێراق ، ( دەباغ ) لە وتەیەکیدا ئەوەى ووتووە کە ئەگەر بێت و ئیئتلافى ئەلعێراقیە ، بۆ پێکهێنانى حکومەتى دان بە مافى هاوپەیمانى نیشتمانیدا بنێت ئەوا هەنگاوەکانى ئەم پرۆسەیە پێشکەوتنێکى جۆرى بەرچاو بەخۆیەوە دەبینێت ، وە زۆربەى لایەنە سیاسیەکان لە ڕووى تیۆرییەوە گەیشتونەتە ئەو قەناعەتەى کە نابێت چیتر ئەم بارودۆخە چەقبەستووە سیاسیە لە ووڵاتدا درێژەى پێ بدرێت ، وە (عەمار ئەلحەکیم ) دژ بەوەیە و چەندجارێکیش داواى لە (مالکى ) کردووە بیر لەوە نەکاتەوە خۆى بۆ پۆستى سەرۆکایەتى وەزیران بپاڵێوێت داواى ئەوەشى لێکردووە کە ڕێگا بۆ کەسانى دیکە چۆڵ بکات ، لە لایەکى دیکەوە ( ئەیاد عەلاوى ) سەرۆکى لیستى ئەلعێراقیە ، لە ووتەیەکیدا ئەوەى درکاندووە کە دەیەوێت پۆستى سەرۆک کۆمارى پآ بدرێت ، چونکە لیستەکەى لە هەڵبژاردنى ئەنجومەندا لە پێشى سەرجەم لیستەکانى دیکەوەیە بەوەى کە زۆرترین ڕێژەى لە پەرلەمانى عێراقدا بەدەست هێناوە ، بە قسەى (عەلاوى ) کە گوایە پێکهێنانى حکومەت دەکەوێت دواى مانگى ڕەمەزانەوە ، بەم پێیەش گورزێکى لە عێراق دەدات ، لەلایەکى دیکەوە (هاشمى ) جێگرى سەرۆک کۆمارى عێراق ، هۆکارى دروست بوونى تەنگەشەى سیاسى لە عێراق بۆ بونى ناکۆکى لە نێوان لیستە براوەکان گەڕاندەوە ، ئەوەشى ڕاگەیاندووە ئەوەى کە لە دەزگاکانى ڕاگەیاندنەوە قسە و باسى لەسەر دەکرێت زۆر جیاوازترە لەوەى کە لە پشتى دەرگا داخراوەکانەوە دەوترێت ، وە ئاماژەشى داوە کە لیستى ئەلعێراقیە لە بارودۆخى ئێستادا بە هەمووشێوەیەک سیاسەتى ملکەچ بوون ڕەت دەکاتەوە ، کە ئەمەش واتاى ئەوە ڕوون دەکاتەوە کە گرآ کوێرەیەکى زۆر ئاڵۆز درووست بووە لە نێوانیاندا کە ئەمە مەحاڵە بە ئاسانى لێک بکرێتەوە ، بارودۆخى سیاسى عێراق بگەرێتەوە بۆبارودۆخێکى بەتین ، کەئەمەش وادەکات وادەى پێکهێنانى حکومەت رۆژبە رۆژ ئاڵۆزتروچرتربێتەوە، لەلایەکى دیکەیشەوە ئێران سورە لەسەر دووبارە کاندید کردنەوەى (نورى مالکى) چونکە قازانجێکى باشى هەیە بۆ ئێران بەوپێیەى (مالکى) سەرۆکایەتى حزبێک دەکات کە ئەویش شیعەیە ، نەک ئەوەى کە ( عەلاوى ) سەرۆکایەتى سوننە دەکات ، پۆستى سەرۆکى حکومەت وەربگرێت ، وە دکتۆر ( رۆژ نورى شاوەیس ) جێگرى سەرۆک وەزیرانى عێراق و نوێنەرى سەرۆکى هەرێم لە بەغدا لە دیمانەیەکیدا لەگەڵ ڕۆژنامەى (شەرق ئەوسەت) سازیدابوو باسى لەوە کردووە کە مافى خۆمانە پۆستى سەرۆک کۆمار بۆ ئێمە بێت ، چونکە دووەم نەتەوەین لە عێراقدا ، هەروەها باراک ئۆباما لە ڕاگەیاندنێکیدا ئەوە دەڵێت لەمەڕ پێکهێنانى حکومەتدا هانى سەرکردەکانى عێراقى داو ڕاشیگەیاند کاتى ئەوە هاتووە سەرکردەکانى عێراق بەبەرپرسیارێتى دەستورى خۆیان هەستن ، وە کۆتایى بە تەنگژەى پێکهێنانى حکومەت پێک بهێنن کە لەکاتى ئەنجامدانى هەڵبژاردنەوە تا ئێستا بەردەوامە ، ئەم قسانەى ئۆباما لەمیانەى ئەو کۆبونەوەیە هات کە لە واشنتۆن لەگەڵ کریستۆڤەرهێڵ و ژەنەراڵ ڕاى ئۆدێرنۆ فەرماندەى هێزەکانى سوپاى ئەمەریکا لە عێراق ئەنجامیدا ، ئەمەش پێویستە لەسەر کوتلە و سەرکردەکانى عێراق ، بە زووترین کات هەوڵبدەن بۆ پێکهێنانى حکومەتێکى بەهێز و پۆڵایین ، وا بکات کە ئیرادەى ووڵات بەرز بکاتەوە ئەو دەنگانەى کە لە 7/3/2010دا هاووڵاتیانى عێراق بەکوتلە سیاسیەکانیان بەخشى و بەرەو ناوەندەکانى دەنگدان چوون بەزایەنەچێت و بۆلەمەودوا هاوڵاتى هەست بکات دەنگەکەى نەسوتاوەو کوتلەکانیش شایانى ئەو دەنگانە بوونە.
لە دواى کشانەوەى هێزە سەربازییەکانى ئەمریکا ، گریمانەیە ئەوە دەکرێت ناکۆکییەکى زۆر لە نێو حزبە سیاسیەکانى عێراق درووست بێت ، ئەمەش وادەکات پایەکانى حکومەت شلۆق بکات و بەرەو لاوازى ببات و لە ئاستى هەر بەرەنگاربوونەوەیەکى دەرەکى لاواز و بآ هێزبیت ، ئەمەش زیانێکى زۆر بە ئایندەى عێراق دەگەیەنێت ، وە لە ڕووى ئابووریشەوە دەبێتە هۆکارێکى سەرەکى بۆ کزبونى ئابورى عێراق ، پێگەى بەهێزى حکومەت و ووڵات بەندە لەسەر ئابوورییەکەى ، گەر ئابوورییەکى بەهێزى هەبێت ئەوا لە هەموو لایەنەکانەوە ووڵاتێکى پتەو و تۆکمە دەبێت بەڵام بە پێچەوانەوە دەبێت گەر خاوەن ئابوورییەکى لاواز بێت ، هەربۆیە یەکگرتویی نێوان ئەحزابە ساسیەکان هۆکارێک دەبێت بۆ بەهێزبوونى حکومەتێکى تۆکمە و بەهێز .
مانەوە یان نەمانەوەى هێزە سەربازییەکانى ئەمریکا بەندە لەسەر ئەو ڕێککەوتن نامەیەى کە لە نێوان ئەمریکا و عێراق بەستراوە ، وا بڕیارە لەکۆتایى ئەمساڵدا بە پێى ڕێککەوتن نامەکەى نێوان هەردوو ووڵات هێزەکانى ئەمریکا لە خاکى عێراق پاشەکشآ دەکەن ، بەڵام لە ئێستا زەمینەى عێراق ئەوە ئەخوازێت کە بەشێکى ئەو هێزانە بمێننەوە بۆ مەشق پێکردنى هێزەکانى عێراق ، تاکو بتوانرێت ئەمنیەت و ئاسایشیان بدرێتە دەست ، چونکە لە ئێستادا ناتوانرێت پشتیان پى ببەسترى بۆ پارێزگاریکردنى تەواوى خاکى عێراق .
کێشەى ماددەى 140 و ناوچە جآ ناکۆکى لەسەرەکان کە ئێستا لەلایەن زۆربەى کوتلە و لایەنە سیاسیەکانى عێراق کێشە و گیروگرفت و تەنگەشەى سیاسى زۆرى لەبەردەمدا دروستکراوە کە ئەمەش وایکردووە ببێت بە کێشەیەکى سیاسى گەورە و بە ئاقارێکى ئاڵۆز تێپەڕ ببێت ، ئێستا لایەنەکانى کورد لەپەرلەمانى عێراق هەوڵدەدەن بۆ چارەسەرکردنى ئەم کێشەیە و دانانى چارەسەرێکى گونجاو تا ماددەى 140 ئەکتیڤ بکرێت و قەرەبووى هاووڵاتیان بکرێتەوە ، بەڵام کێشەى ماددەى 140 و ناوچە دابڕێندراوەکان لەلایەن ناحەزانى میللەتى کوردەوە گرفت و لەمپەرى لەبەردەمدا دروستدەکرێت ، ئەمەش وایکردووە نیگارانیەکى زۆر لاى خەڵکى کوردستان دروست بکات ، ماددەى 140 کە لەدەستورى عێراقیدا هاتووە تیایدا باس لەگەڕانەوەى ناوچە دابڕێندراوەکان و قەرەبووى کردنەوەى ئەو هاووڵاتیانەى کە زەرەریان پێگەیشتووە و لەماڵ و شوێنى خۆیان دەرکراون و ڕەوانەى ناوچە زۆرەملێکان کراون هەربۆیە ئەم ماددەیە لەدەستورى عێراقیدا هاتووە تا زیان لێکەوتوان قەرەبوو بکرێنەوە ، وەک ئێستا دیارە کە لەلایەن هەندآ لە ناحەزانى کوردەوە لەمپەر لەبەردەم جێبەجێکردن و ئەکتیڤ کردنى ئەم ماددەیەدا دروستدەکرێت ، وە تەنگەشە و گیروگرفتى لەبەردەمدا دروستدەکرێت ، لەگەڵ ئەوەى کورد پشکێکى گەورەى لەم ماددەیە بەردەکەوێت و عەرەبەکانى کەرکوک و موێڵ و ناوچەکانى دیکەى عێراق بەشى خۆیان لەم ماددەیە بەردەکەوێت ، بەڵام تا ئێستا هیچ هەڵوێستێکیان نەنواندووە بۆ جێبەجێکردنى ئەم ماددەیە وەکو چۆن لە دەستوردا ئاماژەى پێکراوە ، وە لەگەڵ ئەوەى کە هەڵوێستیشیان نیە بەڵکو دژى جێبەجێکردنین ، ئێستا لەپەرلەمانى عێراق لایەنەکانى کورد زۆر جەخت لە جێبەجێکردنى ئەو ماددەیە دەکەن و لیژنەیەکى دەستورى بۆ دروستکراوە تاکو بەشێوەیەکى پراکتیکى و عەمەلى لە ڕێى ئەو لیژنەیەوە ئاسانکارى بۆ ڕایى کردن و کارکردن لەسەر ئەو ماددەیە بەسودى هاووڵاتیانى کوردستان تاکو بە زووترین کات سەرجەم بڕگەکانى ئەو ماددەیە جێبەجآ بکرێت ، ئەمەش ئەوە دەگەیەنێت کە کورد هەرگیز لە مافە دەستوریەکانى خۆى سازش ناکات ، هەربۆیە بەجێبەجێکردنى ئەم ماددەیە و گەڕانەوەى ناوچە دابڕێندراوەکان بۆ سەر نەخشەى کوردستان سودێکى زۆر بە ئابورى و ئاسایش و برەودان بە ئاوەدانى و دادپەروەرى هەرێمى کوردستان و خەڵکى کورد دەگەیەنێت ، هەرلەبەر ئەم هۆیانەیە کێشە و تەنگەشە و ئالۆزییەکى زۆر لەبەردەم ماددەى 140 دروستدەکرێت لەلایەن حزبە سیاسیەکانى عێراق بەتایبەت کوتلەى سەدر و تورکمان و عەرەبەوە ، جێبەجێکردنى ئەم ماددەیە لە قازانجى ئەوان ناگەڕێتەوە هەربۆیە بەردەوام پلان لەدژى هەڵوەشانەوە و جێبەجێنەکردنى ئەم ماددەیە دەگێڕن تا کورد پشکى لەو ماددەیە بەرنەکەوێت ، لەم ماددەیەدا باس لەگەڕانەوەى کەرکوک دەکات بۆسەر هەرێمى کوردستان ، بەپێى ئەوەى کەرکوک لە ڕووى جوگرافى و ئابوریەوە سودێکى ئابورى گەورەى هەیە ، شەڕى ماددەى 140 لەلایەن عەرەبەوە زیاتر بۆ ئەو شارەیە تاکو نەکەوێتە ژێر دەسەڵاتى کوردەوە ، چونکە ئەمە لە سود و قازانجى ئەوان کەمدەکاتەوە بەگوێرەى ئەوەى لە کانگا نەوتیەکانى کەرکوکەوە ڕۆژانە هەزاران بەرمیلە نەوت دەردەهێنرێت ، گەر کەرکوک لەژێر دەسەڵاتى ئەواندا نەمێنێت ئەوا زیانێکى گەورەیان بەردەکەوێت ، هەربۆیە بەردەوام شەڕى هەڵوەشاندنەوەى ئەم ماددەیەیان زیاتر لەپێناو لەدەستنەدانى ئەو شارەیە ، کەرکوک هەر لەمێژەوە بەگوێرەى ئەو سەرچاوە مێژوویانەى کە لەبەردەستدان شارێکى کوردیە ، ئەو عەرەبانەى کە ئێستا ڕێژەیەکى زۆریان لەو شارەدایە لەکاتى فەرمانڕەوایى ڕژێمى بەعس لەناوچەکانى دیکەى عێراق هێنراون بۆ کەرکوک تا ڕێژەى کورد لەشارى کەرکودا کەمتربێت لە ڕێژەى عەرەبەکان ، هەربۆیە ڕژێمى بەعس بەردەوام لەژێرناوى تەرحیل و تەبعیس لەهەوڵدابووە بۆ سڕینەوە و ناشرینکردنى ناسنامەى کوردى تیایدا ، هەربۆیە لەدواى پرۆسە و لەکاتى داڕشتنەوەى دەستورى عێراقى ماددەیەک لە پێناو قەرەبووکردنەوەى ئەو هاوڵاتیانەى کە پشکیان لەو زیانانە بەرکەوتووە تاکو بە شێوەیەکى یاسایى قەربوو بکرێنەوە ، هەروەها بڕگەیەکى دیکەى کە لەم ماددەیەدا هاتووە گەڕاندنەوەى ناوچە دابڕێندراوەکانە بۆسەر نەخشەى هەرێمى کوردستان ، جگە لەوەى کە لەناوخۆى عێراقدا کێشە و لەمپەر لەبەردەم گەڕانەوەى کەرکوک دروستدەکرێت هەروەها لەلایەن تورکیاوە هەمیشە کێشە و گیروگرفت و تەنگەشەى سیاسى دروستدەکرێت کە ئەمەش وادەکات کێشەکان زیاتر قوڵتر و سەخت تر ببێتەوە ، بەو ڕوانگەیەى کە لەمێژووى کۆندا هاتووە عوسمانیەکان ئەو شارەیان داگیرکردووە و دەسەڵاتى خۆیان تیایدا گەشە پێکردووە وە پاشماوەشیان ئێستا لە کەرکوکدا بەجآ ماوە تاکو ئێستاش ، هەربۆیە تورکیا دەیەوێت کەرکوک بەدەست بهێنێت ، هەر لەبەر ئەم هۆیەشە بەردەوام تەنگەشەیەکى زۆریان لەبەردەم گەڕاندنەوەى کەرکوک بۆشارێکى کوردستانى ، بەردەوام سەرکردەکانیان لە ڕێگەى وتارەکانیانەوە کە باس لەو شاردەکەن کە شارێکى تورکیاییە و دەبێت بەدەستى بێننەوە ، هەر ئەمەشە بۆتە هۆکارێکى سیاسى گەورە لەبەردەم بوونى کەرکوک بەشارێکى کوردستانى ، ئێستا کێشەى گەڕاندنەوەى کەرکوک و ناوچە جآ ناکۆکى لەسەرەکان و جێبەجێکردنى ماددەی 140 بۆتە قەیرانێکى سیاسى گەورە کە خەریکە واى لێدێت ئەم ناکۆکیانە لە قەیرانەوە بگۆرێن بۆ شەڕى ناوخۆیى لە نێوان نەتەوە جیاجیاکانى عێراقدا دوورنیە ئەمە ڕووبدات ، چونکە ، کورد سازش ناکات لەو داواکاریانە ، وە عەرب و تورکمانیش بەردەوام لە جێبەجآ کردنى ماددەى 140 و گەڕاندنەوەى کەرکوک و ناوچە جێ ناکۆکى لەسەرەکان کێشە و گیروگرفت و تەنگەشەی سیاسى ئالۆز دەخوڵقێنن ، دەکرێت دروستکردنى ئەم کێشە و ئالۆزیان لەبەردەم جێبەجێکردنى مافە ڕەواکانى کورد ناوبنێین بە جەنگى سارد جەنگێک کە هەمیشە لەبەرامبەر میللەتى کورددا ئەنجامدەدرێت ، وا خەریکە بەعسێکى دیکە لە حکومەتى عێراقیدا دروست دەبێت ، چونکە بەعس هەمیشە دژى مافەکانى کورد بوو ، ئێستاش هەندێک لایەنى سیاسى لە عێراقدا کە لە پەرلەمانى عێراقدا بونیان هەیە هەمیشە هەڵوێستیان هەیە لەبەردەم دروستکردنى کێشە و تەنگەشەى سیاسى لەبەرامبەر مافەکانى کورد ، ماددەى 140 پرسێکى گەورەیە کە لە دەستوردا هاتووە کە بەشێکى زۆرى داواکارى و مافێکى ڕەواى کوردە جێبەجێکردنى ئەو مافانەى کە کورد هەیەتى بەشێکى زۆرى جێبەجآ دەبێت ، چونکە بەگوێرەى ئەوەى لە بڕگەکانى ئەم ماددەیەدا هاتووە سەرجەم ناوچە جێ ناکۆکى لەسەرەکان و کەرکوک و قەرەبوکردنەوەى هاووڵاتیانى زیان لێکەوتوان کە لەسەردەمى فەرمانڕەوایەتى ڕژێمى بەعس بەسەر خەڵکى کوردستانى هێنابوو ، ئەمەش وادەکات کەلێنێکى گەورە لە سیستەمى سیاسى هەرێمى کوردستان پڕبکاتەوە ، وادەى هەڵبژاردنى پارێزگاکانى عێراق لە نزیکبونەوەدایە ئەمەش دوو پێش بینى بۆ دەکرێت یەکەمیان پێدەچێت لەلایەکەوە سود بە گەڕاندنەوەى ناوچە کێشە لەسەرکان و کەرکوک و جێبەجێکردنى ماددەى 140 بگەیەنێت ئەویش بەلایەنى ئیجابى ، دووهەمیشیان ترسێکى دیکە لە ئارادایە ئەویش دەرکەوتنى ناحەزە توندڕەوەکانى کوردە ئەویش بەعسە فاشیستەکانە ترسەکە لەوەدایە کە ئەو حزبە دیسانەوە لە کاتى هەڵبژاردنى پارێزگاکانى عێراق لە بەغداوە سەر هەڵبدەنەوە و دەسەڵاتیان بکەوێتەوە دەست و جاشەکانیش سەرلەنوآ درووست بکەنەوە ئەمەش وادەکات لەمپەرێکى گەورەتر لەبەردەم پرسى کەرکوک و ناوچە جآ ناکۆکى لەسەرەکان دروست بکات ، ئەمەش گورزێکى گەورە لە کورد دەدات ، وە زیاتر کیشەکان بەرەو ئاقارێکى سەخت تر و دژوارتر دەبات .
ئەو حزبەى کە ماوەى 36 ساڵە لە پێناو ئاشتى و ئاسایشى و بەدەستهێنانى دیموکراسى کورستاندا خەباتى نەبڕاوەى خۆى بەردەوام پێداوە ، هەمیشە لە پێناو بوون بە دەڵەتێکى سەربەخۆ و لە ژێر ئاڵاى پێروزى کوردستان خەبات دەکات ، یەکێتى 36 خەبات و تێکۆشان ، هەمیشە لە پێشەوەى شەڕەکاندا بووە لە پێناو ڕزگارکردنى کوردستاندا لەژێر دەستى دوژمنان و ناحەزانى کوردەوە ، هەمیشە بوێرانە پێشمەرگە قارەمانەکانى یەکێتى لە شاخە سەختەکانى کوردستاندا لەبەرامبەر دوژمنان و ڕژێمى بەعس جەنگاوە و دەیان هەزار شەهیدى قارەمانى لەو پێناوەدا بەخت کردووە تا ووڵاتەکەمان لە هەموو توندوتیژى و کوشتنى کورد و کردنى کورد بە بەعس و تەعریبکردن پاک بکاتەوە ، هەمیشە لە ژیر دروشمە پیرۆزەکەى خۆى (ئاشتى و دیموکراسى و مافى مرۆڤ و مافى چارەنوس) ، یەکێتى نیشتمانى کوردستان هەمیشە لە ژێر ئەم دروشمە پیرۆزانە کار دەکات ، وە هەمیشە کارى کردووە بۆ بەرقەرارکردنى ئاشتى و یەکسانى و دادپەروەرى کۆمەڵایەتى و دوور لە هەر ئەجندایەکى تۆقێنەر بەرامبەر گەلەکەى ، وە هەمیشە پێشەنگ بووە لە خزمەتکردن و ئاوەدانکردنەوەى کوردستان و گرنگى زۆرى داوە بە کەرتى کشتوکاڵ و کەرتى تایبەت و دروستکردنى نشینگەى نیشتەجآ بوون تا ڕێژەى کرچآ لە کوردستاندا کەم بکاتەوە ، یەکێتى هەر لەسەرەتاى دروستبونییەوە بڕواى بە ئازادى ڕادەڕبڕین و بیروڕاى خەڵکى و فرە حزبى هەبووە ، ئەمەش وادەکات زیاتر ئەو حزبەى پآ گەورەتر و بە تواناتربێت وە هەمیشە هەموو توانایەکى خستۆتە گەڕ بۆ دەستەبەرکردنى مافەکانى هاووڵاتیانى کوردستان ، وە دەستێکى باڵاى هەبووە لە ڕزگارکردنى کوردستان لە ژێر دەسەڵاتى حزبى بەعسى لەناوچوو ، ئەویش شان بەشانى خەڵکى ئازادیخوازى کوردستان یەکێتى نیشتمانى کوردستان توانى سەرجەم ناوچەکانى کوردستان پاک بکاتەوە لە سەربازەکانى ڕژێمى بەعسى لەناوچوو ، دەبێت ئێمە شانازى بە بونمان بە یەکێتیەوە بکەین کە توانیوێتى هەمیشە داکۆکى کەرى خەڵکى کوردستان بێت و لەسەر مافەکانى گەل هەمیشە بە بآ سازش کردن توانیوێتى کێشەکانى کوردستان لە ووڵاتانى دەرەوەى کوردستان قسە و گفتۆگۆى لەسەر بکات و ناساندنى کورد بە هەموو جیهان و ناساندنى ئەنفال و کیمیا بارانکردن و کاول کردنى ناوچە کورد نشینەکانى کوردستان لەسەردەمى فەرمانڕەوایى ڕژێمى بەعس بە هەموو جیهان ، ئەمەش وادەکات زیاتر کورد بە جیهان بناسرێت و کورد ببێت بە نەتەوەیەکى دیار لە جیهاندا ، یەکێتى هەمیشە هەڵگرى چەپکە گوڵەکەیە کە هەمیشە بە گەشى و زیندویی ئەمێنێتەوە ، یەکێتى هەمیشە بەرەو نوێ بوونەوە و گەشەکردن و تۆخبونەوە لە هەستى نەتەوایەتى و نیشتمان پەروەرى و داکۆکى کردن لە مافەکانى گەل و بەرگریکردن لە خاک و نیشتمانەکەى ، یەکێتى هەمیشە بڕواى بە فرە حزبى و فرە لایەنى و دەربڕینى ڕایەى جیاوازەکان بووە هیچ کاتێکیش سازشى لە مافەڕەواکانى گەلەکەى نەکردووە و چۆکى بۆ دووژمنان و نەحەزانى کورد دانەداوە ، هەمیشە دەبێ شانازى بەم حزبە دیموکرات خوازەوە بکەین کە لە ڕۆژە سەختەکانى ژیان لە چیا و دۆڵ و شاخەکانى ئەم کوردستانە زۆر بوێرانە و بەبآ ماندووبون بە برسێتى و جارى واهەبوو نانەڕەقێکیشیان وەدەست ناکەوت تا برسێتى خۆیانى پآ بڕەوێننەوە خەباتیان کردووە تەنانەت ساڵى جارێکیش ماڵ و خێزان و منداڵەکانى خۆشیان نەدەبینى لەترسى ئەوەى پێشمەرگەن و نەکو ڕژێمى لەناوچوو زەفەریان پێ نەبەن و خێزان و ماڵیان لەناو نەبەن هەموو ئەم دڵسۆزیانەى ئەو پێشمەرگە قارەمانانە لەبەرخاترى ئەو دەستکەوتانەبوونە کە ئێستا وەدەست هاتوون ئەوان لە پێناو ئەم خاک و نیشتمانە بە دڵۆپە خوێنەکانى خۆیان ئەم ئازادییەى ئێستاى کوردستانەیان هێناوەتە کایەوە بەخوێنى خۆیان دەیان نوسى ئاشتى و دیموکراسى و سەربەخۆیمان دەوێت کە ئێستا لە سایەى ئەو سەربەخۆییە ڕەهایەى کوردستان ژیانمان دەگوزەرێنین ، بەڵام هەندآ لە ناحەزانى ئازادى دەیانەوێت ئەو ئازادییە بە شێوەیەکى نێگەتیڤ پیشانى خەڵکى کوردستانى بدەن کە گوایە ئەسڵەن پێشمەرگە قارەمانەکانى یەکێتى هیچیان نەکردووە و هاتونەتە سەر حازرى ، ئەم دەستەواژەیە زۆر هەڵەیە کە ئەو چەندین ساڵ و خەبات و تێکۆشانەى پێشمەرگە قارەمانەکانى یەکێتى زەڕبى سفر بکرێت بەڵکو دەبێت شانازیان پێوەبکەین و ستایشیان بکەین ، دەبێت هەمیشە یەکێتى چاوى لە کەسوکارى ئەو تێکۆشەرانەبێت کە لە پێناو ئازادى کوردستاندا خۆیان فیداى خاک و نیشتمانەکەیانکرد ، وە هەمیشە ئەو شەهیدە نەمرانە بە پیرۆزى بمێننەوە ، وە دەبێت شانازى بەوەوە بکەین کە سەرکردەکەى یەکێتى هەمیشە خەمخۆرى کورد و کوردستان بووە وە بەوە ناسراوە کە سەرکردەیەکى سیاسەتمەدار و بە ئەزمون و ئاشتى خوازە ، هەڤاڵ مام جەلال سکرتێرى یەکیتى لاى زۆربەى دەوڵەتە جیهانیەکانى بە سەرکردەیەکى ئاشتى خواز و دیموکرات خواز ناونراوە کە ئەمەش ئەمە شانازییەکى زۆر گەورەیە بۆ کورد و یەکێتى ، وە بۆ ئێستاش سەرۆک کۆمارى فیدڕاڵى عێراقە ، جگە لەوەى لە شاخ هەمیشە پشت و پەناى کورد و کوردستان بووە ئێستاش هەر لەسەر ئەو ڕێبازەى خۆى بەردەوامە و هەمیشە پشتگیرى و پشتیوانى خەڵکى کوردستانە ، یەکێتى هەر لەسەرەتاى دروستبونییەوەى کە لەسڵى 1975 وەکو بزوتنەوەیەک دروستبوو بۆ بەدەستهێنانى ئازادى و گەڕانەوەى سەربەخۆیى و ئاشتى بۆ کوردستان و پاککردنەوەى لە ناحەزانى کورد پاش چەندین ساڵ لە خەباتى شاخ و کۆبونەوەى پێشمەرگە تێکۆشەرەکانى کوردستان کە بڕوایان وابوو کە یەکێتى لەتوانایدایە کوردستان ڕزگاربکات هەبۆیە زۆرێک لە گەنج و لاوى ئەم نیشتمانە لەدەوروبەرى ئەم بزوتنەوەیە کۆبونەوە چونە پاڵ یەکێتى و خەبات و تێکۆشانێکى زۆریانکرد بۆ گەڕانەوەى ئاشتى و سەربەخۆیى بۆ کوردستان ئەوەبوو لەپاش 16 ساڵ لەخەبات و تێکۆشانى یەکێتى و چەندەها شەهیدى تێکۆشەرى ئەم حزبە و لەساڵى 1991 پیًَشمەرگە قارەمانەکانى یەکێتى چیدى بەرگەى ئازار و لەناوچونى گەلەکەى نەگرت و لەژێر ناوى ڕاپەڕینەوە کە لەو ڕۆژەدا بروسکەیەکیان لەناو شارەکانى کوردستان لەڕێى ئەندامەکانیانەوە بڵاوکردەوە بەناوى (زەماوەند ) ئەوە بوو کەلە دەروازەى ڕاپەڕین لە ڕانییەوە ڕاپەڕینە مەزنەکەى کوردستان هەڵگیرسا و زۆربەى شارەکانى کوردستانیان لە ڕژێمى بەعسى لەناوچوو پاککردەوە وە سەرجەم بنکە و بارەگاکانى حزبى بەعسیان سوتاند و لەناویانبرد تا ئەو ڕادەیەى زۆرقورس بوو بۆ ئەوان تا سەرلەنوآ بنکە و بارەگاى خۆیان لەو ناوچانە جێگیربکەنەوە ئەمە لەلایەک لەلایەکى دیکەوە ڕژێمى بەعس ترسێکى زۆرى لێ نیشتبوو لەبەرامبەر پێشمەرگەى یەکێتى ، چونکە پێشمەرگەکانى یەکێتى سڵیان لەهیچ ترسێک ناکردەوە هەمیشە لە پێشەوە بوون ، هیچ کات نەترساون لە مردن هەمیشە قسەیەکیان دەوت لەناو خۆیاندا دەیانوت گەر نەکوژرێین و بە زیندوویى بگەڕێینەوە ئەوا واتا ئیمە ترسنۆکین ، هەربۆیە هەمیشە چاونەترسانە و بوێران بەرامبەر تۆپ و هەلیکۆپتەرەکانى دوژمنى کورد دەوەستان و شەڕیاندەکرد وە تا دڵۆپە خوێن خەباتیان دەکرد ، وە ناکرێ و زۆر بآ ویژدانیە بۆ هەندآ کەس کە ئەو پێشمەرگە تێکۆشەرانە بە هەندآ ناوآ ناشیاو باس دەکەن ، هەر لەبەر ئەم هۆیانەیە دەبێت ئێمە هەمیشە خەبات بکەین بۆ لەدەست نەدانى ئەو دەستکەوتانەى کە ئێستا هاتونەتە کایەوە زەمینە لەبارەکەن بۆ ئاوەدانى و ئاشتى و ئاسایشى ووڵات ، بۆیە دەبێت هەمیشە شانازى بەوەوە بکەین کە یەکێتین .
لەئێستادا بەشێک لەھێزە سەربازییەکانی ئەمریکا لەخاکی عیراقدا بوونیان ھەیە، کە ئەمەش بۆ پاراستنی ئەمنیەت و ئاسایش و دروستکردنی ھاوسەنگییەک لەنێو ریزکانی ھێزە سەربازییەکان و ھاوسەنگکردن و کەمکردنەوەی بەشێک لەو رووداوانەی کە لەعیراقدا روو دەدەن و کەمکردنەوەی ئەو ھێرشانەی کە رووبەڕووی عیراق دەبێتەوە لەلایەنە جیاوازەکانەوە.
دەستێوەردانی دەوڵەتانی دەرەوە
لەم ساتەوەختەی ئێستای عیراق چەندین کێشەو گیروگرفت رووی لەدەسەڵاتی عیراق کردووە کە لەململانێ سیاسییەکانی نێوەندی دەسەڵات و حزبەکاندا دەیبینین، کە ئەمەش ھۆکارێکە بۆ شلۆقکردنی دەسەڵات و حکومەت و لاوازبوونی لەچەند روویەکەوە، ئەویش لەڕووی ئەمنیەت و ئاسایشەوە کە ئەمەش دەبێتە ھۆکارێک بۆ دەستێوەردانی دەستی دەرەکی لەحکومەتدا، ھەر دەستێوەردانێک لەلایەن دەوڵەتانی دەرەوە دەبێتە ھۆکارێک بۆ نزیکبوونەوەی وڵاتانی دەورووبەر لەعیراقداو سەپاندنی حوکمی خۆیان لەنێو ھاوکێشە سیاسییەکان و ئەمە لەزیان زیاتر ھیچ سوودێکیشی نابێت، بەڵکو پێویستە ئامرازێک ھەبێت بۆ رووبەڕووبوونەوەی دروست نەبوونی ئەو گرفتانە ئەویش یەکڕیزی و تەبایی ناو حزبە سیاسییەکانە، ئەو ئامرازەی کە پێویستە بەکاربھێنرێت بۆ رووبەڕووبوونەوەی ئەو گرفتانە مانەوەی بەشێکی ھێزە سەربازییەکانی ئەمریکایە لەناو عیراقدا بۆ مەشق پێکردنی ھێزەکانی عیراق. لەئێستادا مشتومڕێکی زۆر ھەیە لەسەر کشانەوەی تەواوی ھێزەکانی ئەمریکا لەخاکی عیراق لەکۆتایی ئەمساڵدا، ئەویش بەڕێککەوتنی نێوان ئەمریکاو عیراق ئەم بڕیارە دراوە، ھەندێ لایەن پێیان باشە بەشێکی ئەو ھێزانە بمێننەوە بۆ مەشق و راھێنان بەھێزە سەربازییەکانی عیراق، چونکە تاکو ئێستا ھێزەکانی عیراق ناتوانرێ تەواو ئەمنیەت و ئاسایشی عیراقیان پێ بسپێردرێت، ھەربۆیە کورد پێی گونجاوە گەر بەشێکی ئەو ھێزانە بمێننەوە، لەگەڵ ئەوەشدا لایەنی کورد ھاوھەڵوێستی حزبەکانیتری عیراقەو ھاودەنگە لەگەڵیان لەسەر بڕیاردان لەسەر یەک رێککەوتن بۆ مانەوە یان نەمانەوەی ھێزەکانی ئەمریکا، بەڵام ئاخۆ لەدوای کشانەوەی تەواوی ئەو ھێزانە لەخاکی عیراق. لایەنە نێگەتیڤ و پۆزەتیڤەکان لەسەر ئاسایش و حکومەتی عیراق چییەو عیراق بەرەو چ ئاڕاستەیەک ھەنگاو دەنێت؟ ئایا ئەمە لەقازانجی چ لایەنێک دەشکێتەوە؟ ئایا ئەو کاتە سنوورەکانی عیراق پارێزراو دەبێت لەھێزی دەرەکی یاخود تەقینەوەیەکی گەورە لەدەسەڵاتی سیاسی لەنێو حزبە سیاسییەکان روودەدات، یاخود بەپێچەوانەوە دەبێت؟
رزگاربوون لەدڵەڕاوکێ و تۆقاندن
گەر چاوێک بخشێنینەوە بەو چەند ساڵەی دوای رزگارکردنی عیراق لەدەست حکومەتی دیکتاتۆری رژێمی بەعس، ھاووڵاتیانی عیراقی و بەتایبەت کورد رزگاری بووە لەدڵەڕاوکێ و ترس و تۆقاندن، کە لەئێستادا پاراستنی ئەمنیەت و ئاسایش عیراق لەلایەن ھێزەکانی ئەمریکاوە سەرپەرشتی دەکرێت لەگەڵ ئەوەی کە کردەوەی تیرۆریستی لەناوچە جیاجیاکان روودەدەن، ئەویش بەھاتنە ناوەوەی تیرۆریستان و دزەکردنیان بۆ ناو خاکی عیراق، بەڵام لەئێستادا تائەندازەیەک ئەو ھێرشە تیرۆریستییانە بە بەراورد بەساڵانی رابردوو کەمیکردووە، ئەویش بەھۆی توندوتۆڵکردنی ئەمنیەتی زیاتر لەلایەن ھێزەکانی ئەمریکاوە، لەگەڵ ئەوەش گریمانەی ئەوە ھەیە لەدوای کشانەوەی ھێزەکانی ئەمریکا لەعیراق، مەترسی لەسەر سنوورەکان زیاتر بێت، بێگومان ئەمەش زەنگێکی مەترسیدارە لەسەر ئایندەی خاکی کوردستان، بۆیە پێویستە کورد ھەڵوێست وەربگرێت لەئاستی ئەو ھێرشە توندانەی کە دەکرێتەسەر خاکەکەی، لێرەدا پرسیارێک دێتە ئاراوە، ئایا لەم قۆناغە سەختەی ئێستای عیراق و کوردستان ھێزە سەربازییەکانی عیراق دەتوانن تەواو ئەمنیەتی خاکی عیراق و کوردستان و سنوورەکان بپارێزن؟، زۆر کەس و رۆشنبیرو کەسایەتی بیروڕای خۆیان لەم بارەیەوە وتووە کە زۆربەیان یەک قسەیان ھەیە کە ئەویش ئەوەیە ھێزەکانی عیراق تاکو ئێستا ناتوانرآ پشتیان پآ ببەسترێت بۆ پارێزگاریکردنی تەواوی خاکی عیراق، بۆیە لەئێستادا پێویستیان بەمەشقکردنە تاکو بتوانرێت پشتیان پآ ببەسترێت و بارودۆخی ئاسایشیان پآ بسپێردرێت.
ناکۆکی نێوان حزبە سیاسییەکان
گریمانەیەکی تر ئەوەیە لەدوای کشانەوەی ھێزە سەربازییەکانی ئەمریکا، ناکۆکی بکەوێتە نێوان حزبە سیاسییەکانی عیراق، ئەمەش وادەکات پایەکانی حکومەت شلۆق بکات و بەرەو لاوازی ببات و لەئاستی ھەر بەرەنگاربوونەوەیەکی دەرەکی لاوازو بآ ھێز بیت، لەھەمان کاتدا زیانێکی زۆر بەئایندەی عیراقیش دەگەیەنێت و لەڕووی ئابووریشەوە دەبێتە ھۆکارێکی سەرەکی بۆ کزبوونی ئابووری عیراق، چونکە پێگەی بەھێزی حکومەت و وڵات بەندە لەسەر ئابوورییەکەی، گەر ئابوورییەکی بەھێزی ھەبێت، ئەوا لەھەموو لایەنەکانەوە وڵاتێکی پتەو و تۆکمە دەبێت، ھەربۆیە یەکگرتویی نێوان حزبە سیاسییەکان ھۆکارێک دەبێت بۆ بەھێزبوونی حکومەتێکی تۆکمەو بەھێز.
مانەوە یان نەمانەوەی ھێزە سەربازییەکانی ئەمریکا بەندە لەسەر ئەو رێککەوتننامەیەی کە لەنێوان ئەمریکاو عیراق بەستراوە وا بڕیارە لەکۆتایی ئەمساڵدا بەپێی رێککەوتننامەکەی نێوان ھەردوو وڵات ھێزەکانی ئەمریکا لەخاکی عیراق پاشەکشآ بکات، بەڵام لەئێستادا زەمینەی عیراق ئەوە دەخوازێت کە بەشێکی ئەو ھێزانە بمێنێتەوە بۆ مەشق پێکردنی ھێزەکانی عیراق، تاکو ئەمن و ئاسایشی وڵات بگرنەئەستۆ.
